Himalay dağları nə üçün materik qabığının 30%-dən çoxunu məhv edib?

Monash Universiteti və Avstraliya Milli Universitetindən olan alimlər qrupunun apardığı araşdırma nəticəsində, Himalay və digər dağ sistemlərinin yaranması zamanı hansı tektonik proseslərin baş verdiyi müəyyən edilib.

BAKU.WS xəbər verir ki, tədqiqat Earth and Planetary Science Letters (EPSL) elmi jurnalında nəşr olunub.

Komanda kontinental qabığın kütlə və həcminin balansını nəzərə alaraq nəzəri bir model hazırlayıb və kontinental qabığın qısaldılmasının miqdarını, onun vertikal qalınlaşması, yanlara çıxması və litosfer plitələrinin toqquşması zamanı səthdə eroziyaya məruz qalmasını müqayisə edib.

Araşdırma qrupu müəyyən edib ki, Himalaya-Tibet yaylasının yaranması zamanı kontinental qabığın ən azı 30%-i mantiyaya itirilib. İranda, İraqda və Türkiyədə müasir zamanlarda olan Zaqros dağlarının yaranması zamanı isə qabığın təxminən 64%-i dağılıb, Alp dağlarının yaranması zamanı isə bu göstərici 50%-ə qədər olub.

Alimlər qeyd ediblər ki, belə proseslər əvvəlki dövrlərdə də baş verib. "Kontinentlərin toqquşması nəticəsində yaranan dağ silsilələri daha erkən geoloji dövrlərdə də meydana gəlib, xüsusilə superkontinentaların formalaşması zamanı. Məsələn, Şərqi və Qərbi Qondvananın toqquşması təxminən 500 milyon il əvvəl Trans Qondvana superdağlarını yaratdı", - deyə araşdırmanın baş müəllifi, doktor Ziyi Çu bildirib.