Neft qiymətləri bahalaşır: 100 dollara çata bilərmi?

İyunun 18-də beynəlxalq enerji bazarlarında neft qiymətlərində mülayim artım müşahidə olunub.

BAKU.WS-in məlumatına görə, "ICE London" qitələrarası birjasında "Brent" markalı neftin avqust fyuçersləri 0,35% bahalaşaraq 76,72 ABŞ dolları/barel səviyyəsinə çatıb.

Eyni zamanda, Nyu-Yorkun NYMEX əmtəə birjasında "WTI" markalı neftin qiyməti də 0,31% artaraq 73,5 dollar/barel olub.

Bu artım, neft bazarında tələbat-gözləntiləri və geosiyasi gərginliklər fonunda baş verir. Bəs qiymətlər yaxın aylarda 100 dollar həddinə çata bilərmi?

İranda və Orta Şərqdə davam edən gərginlik, xüsusilə Hörmuz boğazı ətrafında hərbi eskalasiyanın dərinləşməsi neft tədarükünə təhlükə yarada bilər. Bu boğazdan keçən xam neft dünya tələbatının 20%-dən çoxunu təşkil edir. Bu cür risklər qiymətləri sürətlə yuxarı çəkə bilər. OPEC və onunla əməkdaşlıq edən ölkələr (OPEC+) neftin qiymətini dəstəkləmək üçün hasilatı azaltsalar, bazarda təklif çatışmazlığı yarana bilər. Bu da qiymətlərin artımını stimullaşdıra bilər.

ABŞ, Çin və Avropa iqtisadiyyatlarında inflyasiya ilə mübarizə nəticəsində faiz dərəcələrinin endirilməsi qlobal tələbi canlandıra bilər. Tələb artdıqca qiymətlərə təzyiq də artır.

Qeyd edək ki, ABŞ və Avropada iqtisadi zəifləmə siqnalları, istehlakın azalmasına səbəb ola bilər. Xüsusən də ticarət müharibələri və siyasi qeyri-sabitliklər investorları ehtiyatlı davranmağa vadar edir. Çin neftin əsas alıcılarından biridir. Burada sənaye aktivliyinin zəifləməsi və daşınmaz əmlak böhranı enerji tələbatını azalda bilər.

Avropa və Şimali Amerikada yaşıl enerjiyə keçid strategiyaları xam neftə olan ehtiyacı azaldır. Bu da uzunmüddətli perspektivdə qiymət artımını məhdudlaşdıra bilər.

Neftin 100 dollar/barel səviyyəsinə qalxması mümkündür, lakin bu, daha çox geosiyasi faktorların (xüsusən Yaxın Şərqdə) kəskinləşməsindən və OPEC+ strategiyasından asılıdır. Əgər cari vəziyyətdə hasilat azalması və təchizat riskləri eyni anda baş versə, qısa müddətdə bu həddə çatmaq realdır.

Lakin qlobal iqtisadi zəifləmə, xüsusilə də Çin və ABŞ-də tələbin aşağı səviyyədə qalması, 100 dollar səviyyəsini yaxın perspektivdə hələlik ehtimaldan uzaqlaşdırır. Ən real ssenari: 2025-ci ilin sonunadək qiymətlərin 80–90 dollar arasında dalğalanması daha inandırıcı görünür.