"İlham Əliyev" teqi üzrə xəbərlər

İlham Əliyev – Azərbaycan prezidenti: bioqrafiya, nailiyyətlər və ölkəyə təsiri

İlham Heydər oğlu Əliyev 31 oktyabr 2003-cü ildən Azərbaycan Respublikasının prezidenti vəzifəsini tutur. Onun liderliyi davamlı iqtisadi artım, siyasi sabitlik və ölkənin beynəlxalq nüfuzunun gücləndirilməsi dövrü ilə əlamətdar oldu. 24 dekabr 1961-ci ildə Bakıda anadan olan o, atası Heydər Əliyevin varisi oldu və onun Azərbaycanın modernləşdirilməsi və strateji inkişafı kursunu davam etdirdi.

İlham Əliyevin erkən illəri və təhsili

Gələcək prezident Heydər və Zərifə Əliyevlərin – sovet və Azərbaycan ictimai-siyasi həyatının nüfuzlu şəxsiyyətlərinin ailəsində doğulmuşdur. 1977-ci ildə Bakıdakı 6 nömrəli məktəbi bitirmiş və beynəlxalq münasibətlər sahəsində aparıcı ali məktəb olan MGIMO-ya daxil olmuşdur. 1985-ci ildə dissertasiyasını müdafiə edərək tarix elmləri namizədi elmi dərəcəsi almış və 1990-cı ilə qədər MGIMO-da dərs demişdir.

Siyasi karyeranın başlanğıcı və Azərbaycanın "neft strategiyası"

1994-cü ildə Bakıya qayıtdıqdan sonra İlham Əliyev Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) vitse-prezidenti təyin edilmişdir. O, "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanmasında əsas rol oynamış, enerji sektoruna xarici investisiyaların cəlb olunmasını təmin etmişdir. 1997-ci ildən o, həmçinin Milli Olimpiya Komitəsinə rəhbərlik edir, ölkədə idmanın inkişafını təşviq edir.

1995-2003-cü illər ərzində Əliyev parlament fəaliyyətində fəal iştirak etmiş və Azərbaycanı AŞPA-da təmsil etmişdir. 2003-cü ilin avqustunda baş nazir təyin edilməsi prezidentliyə doğru addım oldu.

İlham Əliyevin prezidentliyi: əsas mərhələlər və islahatlar

15 oktyabr 2003-cü ildə İlham Əliyev 76%-dən çox səs toplayaraq Azərbaycan prezidenti seçilmişdir. O, 2008, 2013, 2018 və 2024-cü illərdə yenidən seçilmişdir. Onun rəhbərliyi altında ölkə iqtisadiyyatda, beynəlxalq siyasətdə və sosial sahədə əhəmiyyətli uğurlara nail olmuşdur.

İqtisadi inkişaf və modernləşdirmə

2003-2016-cı illər ərzində Azərbaycanın ÜDM-i 5 dəfədən çox artmışdır — 7,3 milyard dollardan 37,8 milyard dollaradək (Dünya Bankının məlumatlarına görə). Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu daxil olmaqla böyük infrastruktur layihələri həyata keçirilmişdir. Ələt Azad İqtisadi Zonası yaradılmış, bu da qeyri-neft sektorunun inkişafını stimullaşdırmışdır. Yoxsulluq səviyyəsi 44,7%-dən 2020-ci ilə qədər 5%-dən aşağı düşmüşdür.

İqtisadiyyatın diversifikasiyası

Azərbaycan Sənaye Korporasiyasının yaradılması və dövlət proqramlarının tətbiqi kənd təsərrüfatı, yüngül sənaye və logistikanın inkişafına kömək etmişdir. İnvestisiyalar rəqəmsal iqtisadiyyata, turizm və təhsilə yönəldilmişdir.

Xarici siyasət və İkinci Qarabağ müharibəsi

İlham Əliyevin siyasəti Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün qorunmasına yönəlib. 2020-ci ildə 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı onun rəhbərliyi altında Şuşa, Füzuli, Cəbrayıl kimi əsas rayonlar azad edildi. Bu qələbə regionda qüvvələr nisbətini dəyişdirdi.

Azərbaycan beynəlxalq qurumlarda fəal iştirak edir. 2011-2012-ci illərdə ölkə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü olmuş, Bakı qlobal sammitlər və mədəniyyətlərarası dialoq üçün platformaya çevrilmişdir.

Sosial və mədəni təşəbbüslər

Prezident İlham Əliyev insan kapitalına investisiyalara diqqət yetirir. 2007-2015-ci illər ərzində Azərbaycan gənclərinin xaricdə təhsil alması üzrə dövlət proqramı fəaliyyət göstərmişdir. 2016-cı il Multikulturalizm ili elan edilmiş, Bakı millətlərarası dialoq mərkəzinə çevrilmişdir.

Mədəni layihələrin dəstəklənməsi ölkənin birinci xanımı və vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondu vasitəsilə həyata keçirilir.

Şəxsi həyat və beynəlxalq mükafatlar

İlham Əliyev Mehriban Əliyeva ilə evlidir, cütlüyün üç övladı var – Leyla, Arzu və Heydər. Prezident beş dildə danışır: Azərbaycan, rus, ingilis, fransız və türk dillərində. O, Heydər Əliyev ordeni, Ukraynanın Azadlıq ordeni və AŞPA-nın fəxri diplomu da daxil olmaqla bir çox mükafatlara layiq görülmüşdür.

Nəticə

İlham Əliyev müasir Cənubi Qafqazın ən nüfuzlu liderlərindən biridir. Onun hakimiyyəti davamlı artım, geosiyasi qələbələr və milli suverenliyin gücləndirilməsi ilə səciyyələnir. Onun strategiyası sayəsində Azərbaycan beynəlxalq arenada möhkəm yer tutmuş və davamlı və balanslaşdırılmış inkişafa doğru hərəkətini davam etdirir.