Rus xalqının əcdadları kimlərdir? Tarixçilərin nəzəriyyələri

Bir çox xalqlar öz mənşələrini qədim əfsanələr və ya miflər vasitəsilə izah edir. Bu miflərdə tez-tez bir neçə qardaşın yeni tayfa və ya dövlətin banisi olduğu təsvir edilir. Roma imperiyasının qurucuları Romul və Rem haqqında olan mif slavyan xalqlarının özləri üçün yaratdıqları əfsanələrlə də oxşarlıq təşkil edir. Rus xalqının əcdadları ilə bağlı bu əfsanələr müxtəlif dövrlərdə və coğrafiyalarda ortaya çıxıb.

BAKU.WS xarici mənbələrə istinadən xəbər verir ki, rus haqqında ilk slavyan əfsanəsi XIV əsrdə Polşada yazılmış "Polşa, Rus və onların qonşuları haqqında Böyük Salnamə" əsərində yer alıb. Bu əfsanə iki qardaş - Çex və Lexin Çexiya və Polşa krallıqlarını qurduğu barədə əhvalatı genişləndirərək üçüncü bir qardaşın - Rusun adını da əlavə edir. Polşalı tarixçi Yan Dluhos (1415-1480) bu əfsanəni öz əsərinə daxil edərək onun populyarlığını artırıb.

Şərq mənbələrində Rusun adı

Rus haqqında məlumatlar təkcə slavyan mənbələri ilə məhdudlaşmır. X əsr Bizans yazarı Simeon Metafrast qeyd edir ki, "Roslar" adlı xalq güclü bir şəxs - Rusun adını daşıyır. XII əsr fars mənbələri isə Rus və Xəzərin (Xazar) qardaş olduqlarını və Rusun bataqlıq adada məskunlaşdığını bildirir. Bu məlumat X əsr ərəb yazıçısı İbn-Rüstənin "Rusların adası" haqqında qeydlərinə uyğun gəlir.

Rus və Sloven əfsanəsi

XVII əsrdə yaranmış "Rus və Sloven haqqında Əfsanə" Rus və Sloven adlı iki qardaşın Qara dənizdən Ilmen gölü sahillərinə köçərək Slavensk (indiki Veliki Novqorod) və Rusu (indiki Stara Rusa) şəhərlərini qurduğunu təsvir edir. Əfsanədə onların bacısı İlmiranın adı da çəkilir və Ilmen gölünün onun adını daşıdığı bildirilir.

Tatişevin versiyası və yeni əlavələr

XVIII əsr tarixçisi Vasili Tatişev isə "İoakim Salnaməsi" əsasında əfsanəni yenidən işləyib. O, Slavyanı daha geniş əfsanəvi personajlarla əlaqələndirib, lakin Rusun adını qeyd etməyib. Əvəzində, Slavyanın Skit adlı bir qardaşı olduğu və onların bir çox ərazini, o cümlədən Dunay sahillərini fəth etdiyi deyilir.

Tatişevin məlumatlarına görə, Slavyanın nəslindən gələnlər arasında varlıqlar, müharibələr və Rurik sülaləsinin başlanğıcı kimi maraqlı hadisələr təsvir edilib. Lakin müasir tarixçilər bu məlumatların doğruluğunu şübhə altına alır və onun çox hissəsinin mifologiya olduğunu bildirirlər.

Nəticə

Rus xalqının əcdadları ilə bağlı əfsanələr tarix və mifin birləşməsi hesab olunur. Bu əfsanələr qədim xalqların öz mənşəyini izah etmək və kimliyini möhkəmləndirmək üçün yaratdığı hekayələrdir. Tarixçilər bu əfsanələri öyrənərək keçmişi daha yaxşı anlamağa çalışsalar da, onların doğruluğunu sübut etmək çətindir.