Pavel Durov

Pavel Durov rusiyalı sahibkar və proqramçıdır, onun adı söz azadlığı və rəqəmsal müstəqillik ilə sinonimə çevrilib. 1984-cü il oktyabrın 10-da Leninqradda (indiki Sankt-Peterburq) anadan olan Durov Telegram messenceri və VKontakte sosial şəbəkəsinin yaradıcısı kimi tanınır. 2025-ci ildə Durov məxfilik və innovasiyalara sadiqliyi ilə milyonları ilhamlandıraraq texnologiya dünyasının ən nüfuzlu simalarından biri olaraq qalır.

Durov intellektual ailədə böyüyüb: atası Valeri Durov filologiya elmləri doktoru, böyük qardaşı Nikolay isə istedadlı riyaziyyatçı və proqramçıdır. Uşaqlıqda atasının müəllimlik etdiyi İtaliyada yaşayan Pavel kosmopolit dünyagörüşü formalaşdırıb. O, Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirsə də, proqramlaşdırmaya olan ehtirası onun karyerasını müəyyənləşdirib. 2006-cı ildə Facebook-un uğurundan ilhamlanaraq qardaşı ilə birlikdə VKontakte-ni yaradıb və bu platform istifadəçi dostu interfeysi və innovativ funksiyaları sayəsində Rusiyanın ən böyük sosial şəbəkəsinə çevrilib.

2013-cü ildə Durov məxfilik və təhlükəsizliyə fokuslanan Telegram messencerini təsis edib. Telegram yüksək sürəti, şifrələməsi və hakimiyyətlə əməkdaşlıqdan imtina etməsi sayəsində populyarlıq qazanıb və məxfiliyə dəyər verən istifadəçiləri cəlb edib. 2025-ci ildə Telegram 900 milyondan çox aktiv istifadəçiyə malikdir və WhatsApp və Signal ilə rəqabət aparır. Durov ciddi çətinliklərlə üzləşib: 2014-cü ildə səhmdarlarla münaqişə səbəbindən VKontakte-nin baş direktoru vəzifəsini tərk edib, 2018-ci ildə isə Telegram şifrələmə açarlarını təqdim etməkdən imtina etdiyinə görə Rusiyada bloklanıb. Buna baxmayaraq, messencer qabaqcıl blokdan keçmə texnologiyalarından istifadə edərək fəaliyyətini davam etdirib.

Durov asket həyat tərzi və prinsipial mövqeyi ilə tanınır. O, Dubayda yaşayır, tez-tez vətəndaşlıq dəyişir (BƏƏ və Fransa pasportlarına malikdir) və diqqətdən kənarda qalaraq Telegramın inkişafına fokuslanır. Onun istifadəçi məlumatlarının qorunması və senzura ilə mübarizə fəlsəfəsi onu rəqəmsal azadlıq tərəfdarları üçün ikona edib. 2025-ci ildə Durov internetin mərkəzsizləşdirilməsinə yönəlmiş TON (The Open Network) kimi blokçeyn təşəbbüslərini fəal şəkildə təşviq edir.

Pavel Durov rəqəmsal dünyada müstəqilliyin simvolu olaraq qalır. VKontakte və Telegramın yaradılmasında əldə etdiyi nailiyyətlər sosial media mənzərəsini dəyişdirib, məxfilik uğrunda apardığı mübarizə isə yeni nəsil texnoloqları ilhamlandırır.