İkinci vətəndaşlığı necə və harada almaq olar? – ŞƏRTLƏR

Ölkəmizin qanunvericiliyi Azərbaycan pasportuna malik olduğu halda ikinci vətəndaşlıq almağa imkan vermir. Lakin vətəndaşlığı saxlamaq şərtilə başqa bir ölkədə yaşamaq icazəsi almaq mümkündür.

BAKU.WS xəbər verir ki, hər iki halda vətəndaşlar müəyyən prosedur keçməli və xarici ölkədən deportasiya olunmamaq üçün bəlli şərtlərə əməl etməlidirlər.

İkili vətəndaşlıq iki ölkə arasında rəsmi müqavilə əsasında reallaşır. İkili vətəndaşlığı olan insanlar hərbi xidmət keçmək üçün hansı ölkəni istəsə, seçə bilir, övladları doğum hüququ ilə iki pasport alırlar. Azərbaycanın heç bir ölkə ilə ikili vətəndaşlıq müqaviləsi yoxdur. Lakin rəsmi Bakı hər bir halda, ikili vətəndaşları olsa belə bu şəxsləri Azərbaycan vətəndaşı kimi tanıyır.

Əgər illər əvvəl hər hansı bir şəxs xaricdə yaşayıbsa, daha sonra oranın vətəndaşlığını alıbsa və Azərbaycana qayıdıbsa, hər bir halda rəsmi Bakı onları Azərbaycan vətəndaşı kimi tanıyır. Bunun üçün onların Azərbaycan vətəndaşı kimi qalmaları şərtdir. Amma qanunda göstərilir ki, xarici ölkənin vətəndaşlığını almış azərbaycanlı bir ay müddətində bunu Azərbaycanın müvafiq mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarına bildirməlidir.

Xaricdə yaşamaq üçün digər yollardan biri də ikinci vətəndaşlıqdır. Azərbaycan qanunvericiliyinə görə, ikinci vətəndaşlıq qanunsuzdur. İkinci vətəndaşlıq və ya daimi yaşayış icazəsi tələbi varlı insanlarla yanaşı, sadə vətəndaşları da maraqlandıran məsələlərdən biridir. Ənənəvi olaraq populyar istiqamətlər Kipr, Malta, Monako olsa da, siyahı bununla məhdudlaşmır.

Kiprdə vətəndaşlıq almaq proseduru olduqca sadə və başa düşüləndir. Əvvəlcə daşınmaz əmlaka 2 milyon avro investisiya qoyulur və dövlət fondlarına sənədlər təqdim edilir, yoxlamanın sonu gözlənilir və pasport alınır. Qeyd edək ki, ən azı 500.000 avro dəyərində daşınmaz əmlak ömrünün sonuna qədər satıla bilməz və qalan əmlak beş ildən sonra satıla bilər.

Malta pasportlarının verilməsi üçün böyük sərmayə tələb olunur - hökumət fonduna geri qaytarılmayan 650 min avro ödəniş edilməlidir. Həmçinin 350 min avro dəyərində daşınmaz əmlak alınmalıdır.

Monako ümumiyyətlə vətəndaşlıq almaq seçimini təmin etmir - yalnız yaşayış icazəsi verir. Bunun yeganə üstünlüyü əslində Monakoda yaşamaq və yalnız Şengen ölkələri daxilində vizasız səyahət imkanıdır.

Xarici ölkələrdə qanuni yaşamaq və heç bir hüquqi çətinliklə üzləşməmək üçün iş icazəsi almaq üsulu da var. İş icazəsi bir insanın işə düzəlməsinə imkan verən qanuni məcburi sənəd üçün müddətdir. Bu termin ən çox adama vətəndaşlığı olmayan bir ölkədə işləmək icazəsi verildiyi hallarda istifadə olunur.

İnsanlar öz ölkələrini tərk edərək vətəndaşlığını saxlamaq müqabilində digər ölkədə yaşamaq və eyni zamanda işləmək hüququ əldə edirlər. Ölkələrin təqdim etdiyi şərtlərə uyğun olaraq müəyyən iş tapmaq, konkret sahənin mütəxəssisi olmaq, sərmayə yatırmaq, təhsil proqramlarında iştirak etmək və digər yollarla işçi icazəsi almaq mümkündür.

Xaricdə təhsil almaq istəyən xeyli sayda namizəd təhsil aldığı müddətdə və ya sonra işləmək istəyir. İnkişaf etmiş ölkələrdə iş tapmaq çətin deyil, amma hər şey deyildiyi kimi sadə deyil. Müəyyən bir gərginlik dövrünün olacağını nəzərə almaq lazımdır. Vərdiş etmək, dil təcrübəsi, ətraf mühitlə tanış olmaq, qanun və qaydaları anlamaq üçün vaxt tələb olunacaq və bu müddət aralığı hər bir namizəd üçün fərqlidir.

İş icazəsi verən ölkələrdə bunlara diqqət etməlisiniz:1. Əvvəlcə işləmək istədiyiniz ölkənin dilini yaxşı səviyyədə öyrənməyiniz lazımdır. Başlamağa dair böyük ümidləriniz yoxdursa, orta səviyyəli dil biliyiniz olsa belə sadə və təməl işi həll etməyə hazır olacaqsınız.2. Xaricdə oxuyarkən işləmək istəyən namizədlər öz işlərini tapmaqda tərəddüd etsələr, "məşğulluq xidməti" təklif edən məktəbləri seçmək faydalıdır. 3. Xaricdə işləməyə icazə çətin prosesdir. Çünki dünyada xaricilərin işləmədiyi ölkə, demək olar ki, yoxdur. Avropa və digər inkişaf etmiş ölkələrə milyonlarla insan iş üçün üz tutur. 4. Unutmayın ki, bir ölkədən iş icazəsi almaq üçün əvvəlcə bu ölkədə olmalı və iş tapmalısınız. Əks halda bu icazəni almaq mümkünsüz olur.

Tələbələrə iş icazəsi verən ölkələr:

İngiltərə. Dil məktəbi şagirdlərinin qanuni iş icazəsi yoxdur. Universitet tələbələrinin isə bir hissəsinin iş icazəsi olur.

Bu, o deməkdir ki, vergi ödəməlisən və sosial təminat mükafatına pul qoymalısan, heç bir hökumət öz ölkəsində bir iş tapmış və işləməyə hazır olan bir namizədi asanlıqla informasiyaya məcbur edə bilməz.

ABŞ. Tələbə vizalarının sahibləri (F-1) kampusda iş icazəsi alırlar. 9 aylıq peşə təhsili olan namizədlər OPT (optimal təcrübə təhsili) hüququna malikdirlər. Demək olar ki, bütün universitetlərdə karyera xidmətləri var və mentorlardır.

Kanada. Universitet vizası olan namizədlərin iş icazəsi var. Dil məktəbində iştirak edən namizədlərin iş icazəsi yoxdur. Dil öyrənməyi planlaşdıran və öz işlərini tapa bilməyəcəyini düşünən namizədlər universitet/kollec daxilində əməkdaşlıq proqramı təklif edən və ya ingilis dilini öyrənən məktəblərə üstünlük verə bilərlər.

Avstraliya. Tələbə vizası ilə müraciət edənlərin hamısının işləməsinə icazə verilir. İşçi qüvvəsi çatışmazlığı baxımından ölkə bunu etmək məcburiyyətindədir.

Malta. 24 həftə ərzində iş icazəsi üçün qeydiyyat icazəsi verilir. Turizm adası olduğundan iş qıtlığı çoxdur və iş tapan və sonra iş icazəsi (ehtiyac olduqda) alacaq bir çox namizəd var.

İrlandiya. Tələbə vizası ilə gedən namizədlərə işləmək üçün icazə verilir. İş tapa bilməyən namizədlər çoxluq təşkil etdiyi halda getdiyi həftədən işə başlayan namizədlər də var.

Yeni Zelandiya. Tələbə vizası və IELTS 5.0 balı olan tələbələrə yarım gün işləməyə icazə verilir. Demək olar ki, hər sahədə işçi qüvvəsi intensiv tələb olunduğu ölkədir.