Azərbaycanda mənəvi irsin tədqiqinə həsr olunan beynəlxalq layihə başlayıb

Azərbaycanda monoteizmin mənşəyini, xalqın mənəvi ənənələrini və ölkənin müqəddəs məkanlarını öyrənməyə həsr olunan unikal beynəlxalq layihəyə başlanılıb.

BAKU.WS xəbər verir ki, layihə din tarixçilərini, antropoloqları, etnoqrafları, paleogenetikləri və şərq əlyazmaları üzrə mütəxəssisləri bir araya gətirəcək.

Layihə çərçivəsində xüsusi diqqət Naxçıvana, Atəşgaha, həmçinin Nuh və Azər (Tərəh) – İbrahim peyğəmbərin atası haqqında xalq rəvayətlərinə yönəldilir.

Layihənin təşəbbüskarları Azbrand şirkətlər qrupunun vitse-prezidenti, layihənin Azərbaycan tərəfinin rəhbəri Rifat Sultan-zadə, Nine Senses İncəsənət Mərkəzinin akademik direktoru, incəsənətşünas, art-prodüser, mədəni və təhsil təşəbbüsləri üzrə mütəxəssis, mənəvi irs tədqiqatçısı Natalya Jukova, Leyden Rasional Teologiya və Monoteizm İnstitutunun həmtəsisçisi və baş direktoru, teoloq, dini yazıçı, maarifçi, elmi və mədəni layihələrin təşkilatçısı Gerşom Kiprişçidir.

Layihə niyə məhz Azərbaycanda həyata keçirilir?

Rifat Sultan-zadə: "Azərbaycan təkcə müasir dövlət deyil, həm də sivilizasiyaların qovşağında Bir Tanrı ideyasının formalaşdığı torpaqdır. Biz ölkəni erkən Qafqaz monoteizmi ilə XXI əsrin etik monoteizm dəyərləri arasında canlı körpü kimi göstərmək istəyirik".

Tədqiqat üçün əsas məkanlar hansılardır?

Gerşom Kiprişçi: "Əvvəlcə Nuh ilə bağlı olan Naxçıvan - sağ qalma və yenilənmənin simvolu. İkinci mühüm məkan isə işıq və mənəvi yaddaşı təcəssüm etdirən Atəşgahdır. Bu məkanlar miflərin, ritualların və tarixin müqəddəslik hissini necə formalaşdırdığını göstərir".

Təşkilat layihədə necə iştirak edir?

Natalya Jukova: "Biz incəsənət, mənəviyyat və tədqiqatın qovuşduğu məkanlar yaradırıq. Layihə Azərbaycanın zəngin mənəvi irsini daha dərindən öyrənməyə, müxtəlif mədəniyyətləri və ənənələri birləşdirməyə, həmçinin vizual müşayiət və təhsil təşəbbüsləri vasitəsilə layihənin nəticələrini populyarlaşdırmağa imkan verir. Bu işə elmi mühitdən olan mütəxəssislər də cəlb olunur".

Azərbaycanın dini tarixini unikal edən nədir?

Gerşom Kiprişçi: "Azərbaycan nadir ölkələrdəndir ki, burada şiələr, sünnilər, zərdüştilər, yəhudilər, qaraylar, xristianlar, hətta hindu və sikhlər əsrlər boyu dinc şəkildə birgə yaşamışlar. Bu, dini müxtəlifliyin qarşıdurma deyil, mədəni zənginlik mənbəyi ola biləcəyini göstərir".

Layihəyə niyə müxtəlif sahələrdən mütəxəssislər cəlb edilib?

Gerşom Kiprişçi: "Yalnız multidissiplinar yanaşma bütöv mənzərəni görməyə imkan verir. Layihədə din tarixçiləri, etnoqraflar, antropoloqlar, əlyazma mütəxəssisləri və paleogenetiklər iştirak edir. Məsələn, genetik araşdırmalar göstərir ki, azərbaycanlıların əhəmiyyətli hissəsi Tövrat və Quran peyğəmbərlərinin nəsli ilə əlaqələndirilən J haploqrupuna aiddir. Bu, mənəvi davamlılığın simvoludur."

Layihənin ilkin nəticələri nələr olacaq?

Gerşom Kiprişçi: "Bu il Azərbaycandakı qədim inancların erkən Qafqaz monoteizminin formalaşmasındakı rolu haqqında elmi məqalə dərc olunacaq. Xüsusi diqqət Nuh və İbrahimin atası Azərə yönəldiləcək ki, Bir Tanrı inancının qədim dövrlərdən bu günə qədər necə ötürüldüyü göstərilsin".

Layihənin nəticələri geniş ictimaiyyət üçün əlçatan olacaqmı?

Gerşom Kiprişçi: "Bəli, layihə açıqdır. Məqalə açıq çıxışda dərc olunacaq ki, hər kəs bu müqəddəs məkanların mənəvi irsi və tarixi ilə tanış ola bilsin".

Layihənin müasir Azərbaycan üçün əhəmiyyəti nədən ibarətdir?

Rifat Sultan-zadə: "Bu, sadəcə elmi təşəbbüs deyil. Bu, öz köklərimizi anlamaq və yenidən kəşf etmək fürsətidir. XXI əsrin Azərbaycanı əxlaq, dözümlülük və müxtəlif mədəniyyətlərə hörmət üzərində müasir, maarifçi dövlət qurur. Bütün bu dəyərlər etik monoteizmin qədim ənənəsinə söykənir. Mənəvi irs muzey eksponatı deyil - gələcəyin təməlidir".