Dünyada İLK - Kök hüceyrə transplantasiyası görmə qabiliyyətini bərpa edib

Yaponiyada həyata keçirilən radikal kök hüceyrə transplantasiyası buynuz qişası ciddi zədələnmiş üç nəfərin bulanıq görmə qabiliyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırıb.

BAKU.WS xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, bu, kök hüceyrə tədqiqatında böyük irəliləyiş hesab edilir və dünyada ilk haldır.

Əməliyyatdan 2 il sonra ciddi təhlükəsizlik problemi yaşanmayıb və hər üç şəxsin buynuz qişasının kənardan baxdıqda daha şəffaf görünüş qazandığı müşahidə edilib.

Tədqiqata buynuz qişada çapıq toxumasının yığılmasına səbəb olan "limbal kök hüceyrə çatışmazlığı" (LSCD) adlı bir vəziyyəti olan dörd nəfər iştirak edib.

Gözün ağ hissəsini qoruyan və buynuz qişaya dəstək verən limbus adlanan yer, kök hüceyrələrlə zəngin bir bölgədir və buynuz qişada hüceyrələrin yenilənməsini təmin edir.

Bu bölgədəki kök hüceyrələrin funksiyasını itirməsi zamanla görmə itkisinə səbəb olur. Bu gün LSCD olan insanların bir gözündən sağlam buynuz qişanın bir dilimi çıxarıla bilər, lakin hər iki göz zədələnibsə, donor transplantasiyası tələb olunur.

Dünyada buynuz qişa ilə bağlı görmə itkisindən əziyyət çəkən 12,7 milyon insandan yalnız 70-də birinin transplantasiya şansı var. Transplantasiya imkanı olan insanlar üçün də toxumaların rədd edilməsi riski var.

Burada "induksiya edilmiş pluripotent kök hüceyrələr" (iPSC) işə düşür. İstənilən insan hüceyrəsindən əldə edilə bilən bu kök hüceyrələr, embriona bənzər bir vəziyyətə yenidən proqramlaşdırıla və arzu olunan yetkin hüceyrə tipinə çevrilmə qabiliyyətinə malikdir.

Keçən il ABŞ tədqiqatçıları limbal kök hüceyrələrindən istifadə edərək buynuz qişası zədələnmiş iki xəstənin görmə qabiliyyətini bərpa etdiklərini açıqladılar. İndi Yaponiyanın Osaka Universiteti Xəstəxanasının alimləri bir addım irəli gedərək sağlam insan qan hüceyrələrindən əldə edilən iPSC-lərdən istifadə edərək xəstələrin görmə qabiliyyətini bərpa edə biliblər.