Ucuz və aşağı faizlə ev almaq istəyənlər üçün ŞAD XƏBƏR

"Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin imzaladığı son fərmanla ipoteka fondunun nizamnamə kapitalı 87 milyon 700 min manat artırılaraq 1 milyard 68 milyon manata çatdırılıb. Bu, o deməkdir ki, İpoteka Fondu tərəfindən praktik olaraq güzəştli ipoteka kreditlərinin verilməsinə daha çox vəsaitin ayrılması ilə reallaşacaq".

Bu sözləri BAKU.WS-ə açıqlamasında Milli Məclisin deputatı, iqtisadçı alim Vüqar Bayramov bildirib.

Onun sözlərinə görə, 87 milyon 700 min manat 2024-cü ilin dövlət büdcəsində güzəştli ipoteka kreditləri üçün nəzərdə tutulan vəsaitdir:

"Ümumiyyətlə güzəştli, yəni sosial ipoteka kreditlərinin verilməsinə ayrılan vəsaitin həcmində də artımlar müşahidə olunur. Həm yenidən maliyyələşdirmə, həm də kreditlər üçün büdcədən vəsaitin ayrılması ipotekaya daha çox vəsaitin yönləndirməsinə gətirib çıxar. Ona görə də ipoteka götürüb mənzil almaq istəyən vətəndaşlar üçün yeni imkanlar yaradacaq. Onlar güzəştli, aşağı faizlə kreditləri əldə etmək imkanı qazanacaqlar.

Bu konteksdən İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalının artırılması birmənalı şəkildə ipoteka kreditləri üçün ayrılan vəsaitlərin həcminə təsir göstərir. 2025-ci ildə də bu istiqamətdə vəsaitlərin ayrılması nəzərdə tutulur. İpoteka Fondu tərəfindən həm adi, həm güzəştli ipoteka kreditləri təklif olunur.

Güzəştli ipoeta kreditləri 4 faizdən, adi ipoteka kreditləri isə 8 faizdən təklif olunur. 87 milyon 700 min manat güzəştli, yəni dörd faizdən təklif olunan kreditlər üçün nəzərdə tutulmuş vəsaitdir. Bu vəziyyət daha çox kreditlərin təklif edilməsi və təqdim olunmasına imkan yaradır. Ona görə də cənab Prezidentin imzaladığı son sənəd ipoteka kreditləşməsinin həcminə və eyni zamanda ipoteka götürərək mənzil alan vətəndaşlarımızın sayına təsir göstərəcək və bu istiqamətdə artımların olacağı gözlənilir".

Azərbaycan Respublikası İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun vəsaiti hesabına verilən ipoteka kreditləri aşağıdakı tələblərə cavab verməlidir:

1. Kredit Azərbaycan manatı ilə verilməlidir;
2. Kredit Azərbaycan Respublikasının vətəndaşına verilməlidir;
3. Kredit, üzərində mülkiyyət hüququ dövlət qeydiyyatına alınmış yaşayış sahəsinin alınmasına verilməlidir;
4. Güzəştli ipoteka kreditinin məbləği kreditin verildiyi tarixə ipoteka ilə yüklü edilən yaşayış sahəsinin qiymətinin 90 faizindən, güzəştli ipotekaya aid olmayan kreditin məbləği isə 85 faizindən çox olmamalıdır;
5. İpoteka kreditləri üzrə ödəniləcək aylıq məbləğ borcalanın (borcalanların) aylıq məcmu gəlirinin 70%-dən çox olmamalıdır. Bu tələb ipoteka kreditinin məbləğinin kreditin verildiyi tarixə ipoteka ilə yüklü edilən ilkin bazardakı yaşayış sahəsinin qiymətinin 60 faizindən az olduğu hallara şamil edilmir;
6. Borcalanın (borcalanların) və onun ailəsinin həyatı və fəaliyyəti ilə əlaqədar müntəzəm ödənişlər hər bir ailə üzvünün saxlanılması üçün xərc ölkə üzrə müəyyən olunmuş yaşayış minimumunun 50 faizindən az götürülə bilməz;
7. Kreditin son ödəniş tarixinə borcalanın (borcalanların) yaşı qanunvericiliklə müəyyən olunmuş pensiya yaş həddindən çox olmamalıdır;
8. Kredit yaşayış sahəsinin ipotekası ilə təmin olunmalıdır;
9. İpoteka ilə yüklü edilən yaşayış sahəsi Azərbaycan Respublikasının İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu tərəfindən təsdiq olunmuş siyahıya daxil olan və onunla əməkdaşlığa dair müqavilə bağlamış müstəqil qiymətləndirici tərəfindən qiymətləndirilməlidir;
10. İpoteka saxlayanın hüquqları qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada dövlət qeydiyyatına alınmalıdır;
11. Kredit üzrə əsas borc və hesablanmış faizlər hər ay bərabər hissələrlə (annuitet ödənişlər) ödənilməlidir;
12. İpoteka ilə yüklü edilmiş daşınmaz əmlakın bazar qiyməti əsas götürülərək ipoteka ilə təmin edilən kreditin həcmindən az olmamaq şərtilə sığortalanmalıdır;
13. Həyat sığorta müqaviləsi. Borcalanların həyat sığortası onların ipoteka kreditinin məbləği hesablanarkən gəlirlərinin xüsusi çəkisinə proporsional qaydada aparılmalı və borcalanların həyat sığortasının ümumi məbləği ipoteka krediti məbləğindən az olmamalıdır;
14. İpoteka krediti almaq istəyən şəxsin gecikməsi olan cari kredit öhdəlikləri olmamalıdır;
15. İpoteka krediti üzrə borcalanların sayı 3 nəfərdən artıq ola bilməz;
16. Bir şəxs eyni vaxtda yalnız 2 ipoteka krediti üzrə borcalan qismində çıxış edə bilər;
17. Eyni ipoteka krediti üzrə borcalanlar qismində yalnız yaxın ailə üzvləri - ər/arvad, bacı və qardaş, övlad və valideynlər, baba və nənələr çıxış edə bilər;
18. İpoteka krediti hesabına alınmış yaşayış sahəsi üzərində mülkiyyət hüquqları yalnız borcalanlardan birinin adına rəsmiləşdirilə bilər;
19. İpoteka kreditləri fərdi yaşayış evlərinin, bağ evlərinin və 01 yanvar 1970-ci il tarixindən sonra inşa edilmiş çoxmənzilli binalarda yerləşən mənzillərin alınmasına verilir;
20. Qanunvericilikdə müəyyən olunmuş hallar istisna olmaqla, ipoteka krediti üzrə öhdəliklər tam icra olunanadək ipoteka krediti hesabına alınmış yaşayış sahəsinin özgəninkiləşdirilməsinə icazə verilmir;
21. Ümumi paylı mülkiyyətdə olan yaşayış sahəsinin bir hissəsi ayrılıqda ipoteka predmeti kimi çıxış edə bilməz.

İpoteka kreditləri üzrə güzəştlərdən aşağıdakı şəxslərin istifadə etmək hüququ vardır:

• Gənc ailənin üzvü olan aşağıdakı şəxslər:
  • şəhidin övladları;
  • Azərbaycan Respublikasının Vətən Müharibəsi Qəhrəmanının övladları;
  • Azərbaycanın Milli Qəhrəmanının övladları;
  • Məcburi köçkün və ya ona bərabər tutulan şəxs;
  • Ən azı 3 il dövlət qulluğunda qulluq edən, o cümlədən dövlət qulluğunun xüsusi növündə xidmət keçən şəxs;
  • Ən azı 3 il dövlət ümumtəhsil müəssisəsində müəllim işləyən şəxs;
  • Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi olan şəxs;
  • İdman sahəsində xüsusi xidmətləri olan şəxs (fəxri bədən tərbiyəsi və idman xadimi, ölkə miqyaslı yarışların qalibi (I yer), beynəlxalq miqyaslı yarışların mükafatçısı (I, II və ya III yer);
  • Ən azı 5 il jurnalist işləyən və Media Reyestrinə daxil edilmiş şəxs.
• Elmlər doktoru elmi dərəcəsi olan şəxs;
• Ən azı 15 il dövlət qulluğunda qulluq edən şəxs, o cümlədən dövlət qulluğunun xüsusi növündə xidmət keçən şəxs;
• Ən azı 3 il hərbi xidmətdə olan (müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olan hərbi qulluqçulardan başqa), həmçinin ehtiyata və istefaya buraxılmış Azərbaycan Respublikasının hərbi qulluqçuları("Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 41.0.6-cı, 41.0.7-ci, 41.0.8-ci, 41.0.10-cu, 42.0.3-cü, 42.0.4-cü və 42.0.5-ci maddələrində nəzərdə tutulan hallarda ehtiyata və ya istefaya buraxılmış hərbi qulluqçular istisna olmaqla);
• Ən azı 3 il daxili işlər orqanlarında xidmət keçən xüsusi rütbəsi olan şəxs;
• Ən azı 3 il elmi vəzifədə işləyən elmi işçilər;
• Ən azı 15 il dövlət ümumi təhsil müəssisəsində müəllim işləyən şəxs;
• Ən azı 15 il jurnalist işləyən və Media Reyestrinə daxil edilmiş şəxs.
• şəhid ailəsinin üzvü (əri/arvadı).
• Azərbaycan Respublikasının Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı (özü, əri/arvadı).
• Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı (özü, əri/arvadı).

Qeyd edək ki, güzəştli ipoteka kreditindən istifadə etmək hüququ olan ailə və ya şəxs bu hüquqdan yalnız bir dəfə istifadə edə bilər. İpoteka və Kredit Zəmanət Fonduna əlavə sualları olan şəxslər 1549 qısa nömrəsinə zəng edərək əlaqə saxlaya bilər.

Orxan Hüseyn