Paşinyan hakimiyyəti Qərb mediasının hədəfində

Janna Kavelye deyir ki, Paşinyan jurnalistləri “qatil”, erməni media məkanını isə “zibilxana” adlandırıb. Amma özü qəzetin baş redaktoru olub. Bu cür düşmənçilik ifadələri jurnalistlərə qarşı zorakılıq və cinayətlərə görə cəzasızlıq mühitini daha da gücləndirir.

BAKU.WS xəbər verir ki, bununla bağlı “Kaspi” qəzeti məqalə dərc edib.

2018-ci ildə hakimiyyətə gələn Nikol Paşinyan hökuməti “Ermənistan demokratiyanın qalasıdır” devizini qəbul etsə də, indi beynəlxalq müşahidəçilər ölkədə söz azadlığına artan təhlükədən təşvişə düşdüklərini bəyan edirlər. Qərbin nüfuzlu "Eurasianet” nəşrində dərc olunan məqalədə erməni müəllif Ani Mejlumyan yazır ki, son bir ildə Ermənistanın Azərbaycanla müharibədə məğlub olması və hakim partiyaya siyasi təzyiqlərin güclənməsindən sonra narahatlıq daha da artıb. Ermənistan Konstitusiya Məhkəməsi “ictimai fəaliyyət” ilə əlaqədar təhqir olunmağa görə cərimənin məbləğini əhəmiyyətli dərəcədə artıran qanunu təsdiqləyib. Belə bir qanun pozuntusuna görə maksimum cərimə təxminən 12,6 min dollar təşkil edəcək ki, bu da Ermənistanda bir jurnalistin orta aylıq maaşından təxminən 30 dəfə çoxdur.

Mətbuat azadlığına ciddi təhlükə

Qanunun tənqidçiləri hesab edirlər ki, bu, hökumət rəsmilərini qorumaq üçün nəzərdə tutulub. Sentyabrın əvvəlindən ən azı üç Ermənistan vətəndaşı “Facebook”da Paşinyan haqqında təhqiramiz şərhə yol verdiyinə görə ittiham olunub. “Sərhədsiz Reportyorlar” beynəlxalq insan haqları təşkilatının Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya bürosunun rəhbəri Janna Kavelye bildirib ki, qanun Ermənistanda ifadə azadlığı üçün geriyə addım və mətbuat azadlığına ciddi təhlükədir. Kavelye qeyd edib ki, Konstitusiya Məhkəməsinin qərarı “çox məyusedicidir” və yeni qanun mətbuatı ciddi şəkildə qorxuda bilər. Lakin hökumət artıq yeni məhdudiyyətlər üçün plan qurur.

Naməlum mənbəyə istinad

Oktyabrın 19-da hakim “Mülki müqavilə” fraksiyasının deputatı Artur Hovanisyan “Kütləvi İnformasiya Vasitələri haqqında” qanuna faktiki olaraq naməlum mənbələrdən istifadəni qadağan edən düzəlişlər təklif edib. “Kütləvi informasiya vasitələri haqqında” qanuna edilən dəyişikliklərdə KİV-lərin fəaliyyətləri ilə bağlı maliyyə hesabatlarını təqdim etmələri, əmlakları haqqında məlumatların açıqlanması ilə bağlı əlavə tələb də yer alıb. Amma ən çox diqqət naməlum mənbəyə istinada yönəlib. “Aydındır ki, jurnalistlər anonim mənbəni açıqlamağa borclu deyillər, lakin bu o demək deyil ki, jurnalistlər anonim mənbəni açıqlamayanda onlar məsuliyyətdən azad olurlar”, - deyə parlament iclasında qanunun müzakirəsi zamanı Ermənistanın ədliyyə naziri Karen Andreasyan deyib.

“Telegram” kanallar hədəfə alınıb

Bir çox müşahidəçilər hesab edir ki, qanun ilk növbədə Ermənistanda son illərdə sayı artan “Telegram”da anonim xəbər kanallarına yönəlib. Onların bir çoxu daxili, xarici və müdafiə xəbərləri üzrə ixtisaslaşıb. Hakimiyyət orqanlarının xüsusilə bəyənmədiyi kanallardan biri ötən il Azərbaycanla müharibə başa çatdıqdan sonra yaradılan “Mediaport” resursudur. Ermənistan mediası və mətbuatın maraqlarını müdafiə edən təşkilatlar şikayət edirlər ki, bu qanunun qəbulu ilə bağlı, faktiki olaraq onlarla məsləhətləşməyiblər. “CivilNet” xəbər saytında dezinformasiya və faktların yoxlanması proqramını aparan media eksperti Artur Papyan “Eurasianet”ə deyib ki, Parlament QHT-ləri məsələni müzakirə etməyə dəvət etdi, lakin heç kim təşəbbüsü bəyənmədi. O, qanunun onun işinə necə təsir edəcəyindən narahat olduğunu da bildirib: “Görəsən, proqramımı davam etdirə biləcəyəm, yoxsa məni məhkəməyə çəkəcəklər?”

İddiaların sayı kəskin şəkildə artıb

Hətta qanun qəbul ediləndə də söz azadlığına təzyiqlərin artmasının əlamətləri var idi. 2021-ci ilin birinci rübündə Ermənistanın “İfadə Azadlığını Müdafiə Komitəsi” hüquq müdafiə təşkilatı media və jurnalistlərə qarşı 10, ikinci rübdə isə 23 məhkəmə iddiası qeydə alıb. Onlardan 12-si bir şəxs və əlaqəli şirkətlər tərəfindən verilib. Bu sırada iş adamı Xaçatur Sukiasyan liderdir. O, bu yaxınlarda hakim parlament fraksiyasından deputatı seçilib. “Yeni məhdudlaşdırıcı hüquqi tədbirlər olmasa belə, ikinci rübdə mediaya və jurnalistlərə qarşı iddiaların axını kəskin şəkildə artıb”, - təşkilat iyul ayı hesabatında yazıb.

Qızışdırıcı ritorikadan istifadə

Bu arada Paşinyanın rəhbərlik etdiyi hökumət üzvləri qızışdırıcı ritorikadan istifadə edərək öz tərəfdarlarını mətbuata qarşı yönəltməyə çalışıblar. “Biz müşahidə edirik ki, hökumət rəsmiləri jurnalistlər haqqında danışarkən bəzən aqressiv ritorikadan istifadə edirlər", - Janna Kavelye bildirib. Paşinyan jurnalistləri “qatil”, erməni media məkanını isə “zibilxana” adlandırıb”, – Kavelye xatırladıb. “Amma Paşinyan özü qəzetin baş redaktoru olub! Bu cür düşmənçilik ifadələri jurnalistlərə qarşı zorakılıq və cinayətlərə görə cəzasızlıq mühitini daha da gücləndirir”, – deyə o əlavə edib.

Hökumətin "paranoya”sının nəticəsi

Media eksperti Samvel Martirosyan isə deyir ki, söz azadlığının boğulması hökumətin “paranoya”sının nəticəsidir. “Hökumət zəifdir və əksər mediaya nəzarət etmir”, - o əlavə edib. Ermənistanın hər bir növbəti hökuməti medianın mənfi xəbərləri ilə bağlı nəsə etməyə çalışıb. “Onlar düşünmürlər ki, tənqid ictimai rəyi təmsil edir. Bizim bütün hökumətlərin reallıqla əlaqəni kəsməsi və hər bir tənqidə qərəzli və pullu baxması çox adi haldır”, - Martirosyan deyir. O əlavə edib ki, keçmiş hakimiyyətin mediaya köhnə yanaşması var idi. Onlar televiziyaya nəzarəti üstün tuturdular. İndiki hakimiyyət internet vasitəsilə hakimiyyətə gəlib və orada yazılanların hamısına bəzən reallığa uyğun gəlməyən məna verirlər. Məqalənin sonunda isə xatırladılır ki, Amerikanın “Freedom House” qeyri-hökumət təşkilatının ötən ay dərc etdiyi İnternet Azadlığı İndeksində Ermənistan dörd pillə geriləyərək 75-ci yerə düşüb.