Quduzluq nədir, necə keçir? - ÇIXIŞ YOLU

Quduzluq (latınca rabies) - heyvanlardan insana keçən, mərkəzi sinir sistemini zədələyən virus mənşəli xəstəlikdir. Xəstəliyə əsasən quduz heyvanın dişləməsi və ya tüpürcəyinin açıq yaraya və ya selikli qişaya (göz, burun, ağız) toxunması səbəb olur.

BAKU.WS xəbər verir ki, mütəxəssislərin sözlərinə görə, virus əzələ toxumasında çoxaldıqdan sonra sinir sistemi vasitəsilə beyinə doğru hərəkət edir və orqanizmdə ağır fəsadlar yaradır. İnkubasiya dövrü adətən 1-3 ay arasında olsa da, bəzi hallarda bir həftədən bir ilə qədər uzana bilər.

Xəstəliyin ilkin mərhələsində zəiflik, baş ağrısı, hərarət, dişləmə yerində qarıncalanma və yanma hissi müşahidə olunur. Daha sonrakı mərhələdə həyəcan, su içməkdə çətinlik (hidrofobiya), iflic, qıcolmalar və koma halları yaranır. Simptomlar başladıqdan sonra xəstəliyin müalicəsi çox çətin olur və ölüm riski demək olar ki, qaçılmaz sayılır.

Quduzluqdan qorunma yollarına ev heyvanlarının (xüsusilə it və pişiklərin) müntəzəm peyvənd edilməsi, sahibsiz heyvanlarla təmasdan çəkinmək, dişləmədən sonra yaranın sabun və su ilə yaxşıca yuyulması və dərhal həkimə müraciət etmək daxildir. Həkim tərəfindən aparılan post-ekspozisiya profilaktikası (PEP) xəstəliyin qarşısını almaqda ən təsirli üsullardan biridir.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, hər il dünyada təxminən 59 min insan quduzluq səbəbindən həyatını itirir. Yoluxma hallarının 99 faizindən çoxu it dişləmələri nəticəsində baş verir.

Qlobal təşəbbüslər arasında Global Alliance for Rabies Control (GARC) proqramı 2030-cu ilə qədər insanlarda itlərdən keçən quduzluq hallarını tam aradan qaldırmağı hədəfləyir.

Ekspertlər hesab edirlər ki, ictimai maarifləndirmə, heyvanların peyvəndlənməsi və profilaktik tədbirlərin gücləndirilməsi ilə bu təhlükəli xəstəliyin qarşısını almaq mümkündür.