Xızır Nəbi müxtəlif ölkələrdə necə tanınır? - "Hıdırellez"

Azərbaycanın bir sıra bölgələrində, xüsusilə də cənub və qərb rayonlarında qədim ənənələrə əsaslanan Xızır Nəbi bayramı qeyd olunur. Bu bayram xalq arasında bolluq, bərəkət və ruzi niyyəti ilə keçirilən, daha çox inanca dayanan mərasimlər silsiləsidir. Xalq inanclarına görə, Xızır Nəbi çətin vəziyyətdə olanlara kömək edən, möcüzəvi gücə sahib müqəddəs şəxs sayılır.

BAKU.WS xəbər verir ki, Xızır Nəbi bayramı əsasən fevral ayının ilk həftəsində, bəzi yerlərdə isə Novruzdan əvvəlki günlərdə keçirilir. İnsanlar bu günlərdə niyyət tutar, dua edər, süfrə açar və bolluq arzusunda olarlar. Süfrələrə əsasən südlü aş, düyü plovu, qovurğa və müxtəlif şirniyyatlar düzülür. Qadınlar evdə niyyət edərək xüsusi mərasimlər keçirir, kişilər isə adətən ziyarətgah və pir yerlərinə gedir.

Bayramda insanlar inanca əsasən evlərini təmizləyir, yeni ümidlərlə bol ruzi və səadət diləyirlər. Xüsusilə Lənkəran, Astara, Masallı, Lerik, Yardımlı, Qazax, Tovuz, Şəmkir kimi bölgələrdə bu ənənə hələ də qorunub saxlanılır.

Xızır Nəbi bayramı təkcə Azərbaycanda deyil, bir çox Şərq və müsəlman xalqları arasında da fərqli ad və formalarda qeyd olunur:

• Türkiyədə bu bayram Hızır Günü və ya Hıdırellez adı ilə tanınır. Xızır ilə İlyas peyğəmbərin görüş günü kimi qeyd olunur. İnsanlar arzularını yazaraq güllərin dibinə basdırır və bolluq diləyirlər. Hıdırellez may ayında keçirilir.

• İranda Xızır inancı bəzi etnik azlıqlar, xüsusilə də azərbaycanlılar və ərəblər arasında yaşamaqdadır.

• İraqda, xüsusilə də şiə müsəlmanlar arasında Xızır adı müqəddəs şəxs kimi hörmətlə xatırlanır.

• Orta Asiya ölkələrində də bu inanc öz izlərini qoruyub saxlamışdır, lakin bayram kimi keçirilməsi daha lokal xarakter daşıyır.

Xızır Nəbi bayramı rəsmi dini bayram olmasa da, xalq inancları və mədəni irs baxımından mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bu gün Azərbaycan xalqının qədim adət-ənənələrinin yaşadılması baxımından vacib günlərdən biri kimi dəyərləndirilir.

Bayramla bağlı bölgələrdə el arasında bu deyim məşhurdur: "Xızır köməyə gəlsin." Bu da onun xalq şüurunda necə dərin kök saldığını göstərir.