Qəhvə xoşlayanlar üçün VACİB AÇIQLAMA - Bundan sonra...

Qəhvə milyonlarla insanın səhər rituallarının ayrılmaz hissəsinə çevrilib. O, enerji, ayıqlıq və məhsuldar günün başlanğıcı ilə assosiasiya olunur.

BAKU.WS xəbər verir ki, araşdırmalar zamanı onun insana həm xeyir, həm də zərərli tərəfləri müəyyənləşib. Bəzilərində təsir əksinə olur: enerji artımı əvəzinə yuxululuq yaranır. Bu halın səbəbləri qəhvənin kimyəvi tərkibində və insan orqanizminin fərdi xüsusiyyətlərində gizlənir.

Qəhvənin tərkibində nə var?

Kofein – qəhvənin əsas stimullaşdırıcı maddəsidir və onun sayəsində bu içki "ayıldıcı" kimi məşhurdur. Kofein yorğunluğa səbəb olan adenozin maddəsini müvəqqəti bloklayır.

Lakin qəhvə təkcə kofeindən ibarət deyil. Onun tərkibində həmçinin:

Xlorogen turşuları (antioksidantlar),

Orqanik turşular (limon, alma turşusu),

Təbii şəkərlər və yağlar,

Teobromin və teofilin kimi alkaloidlər var.

Bütün bu komponentlər təkcə dad və aromaya deyil, həm də orqanizmin reaksiyasına təsir göstərir.

Qəhvədən sonra niyə yuxu gətirə bilər?

Bəzi hallarda qəhvə insanı ayıltmaq əvəzinə yuxulu edir. Bunun bir neçə səbəbi var:

Adenozin effekti: Kofein adenozini bloklayır, amma onun səviyyəsi bədəndə artırmağa davam edir. Kofeinin təsiri azaldıqda, toplanan adenozin birdən reseptorlara "hücum edir" və bu, güclü yorğunluq yaradır. Bu hadisə "enerji enməsi" (energetic crash) adlanır.

Sidikqovucu təsir: Qəhvə sidikqovucudur, və yetərli su içilmədikdə yüngül susuzlaşma yarana bilər. Bu da baş ağrısı, diqqət pozğunluğu və yuxululuqla nəticələnə bilər.

Fərdi metabolizm: Bəzi insanlarda kofein ya çox tez, ya da çox yavaş parçalanır. Bu isə qeyri-adi reaksiyalara – yuxululuqdan əsəbiliyə qədər – səbəb ola bilər.

Xroniki yorğunluq fonunda içilən qəhvə** ancaq qısa müddətli effekt verə bilər. Ardınca daha dərin enerji tükənməsi yaşana bilər.

Çoxlu şəkər və qaymaq ilə içilən qəhvə qan şəkərinin sürətlə yüksəlib düşməsinə səbəb ola bilər, bu isə orqanizmdə halsızlıq və yuxululuq yaradır.

Qəhvədən sonra yuxululuğun qarşısını necə almaq olar?

Qəhvəni yatıb durduqdan dərhal sonra yox, oyandıqdan təxminən 1 saat sonra içmək daha uyğundur. Çünki bu zaman kortizol (oyanıqlıq hormonu) artıq yüksək səviyyədə olur.

Çoxlu şəkər və yağlı qaymaqdan uzaq durmaq məsləhətdir.

Bir stəkan su ilə içmək susuzlaşmanın qarşısını alır.

Axşam saatlarında qəhvədən çəkinmək lazımdır – hətta o sizi o anda ayıq saxlamasa belə, gecə yuxusuna mənfi təsir edə bilər.

Əgər qəhvə daim yuxu gətirirsə, bu artıq bədənin tükənməsi və ya stimulyatorlara həssaslıq siqnalı ola bilər.

Qeyd edək ki, qəhvə – kompleks tərkibli təbii içkidir, onun təsiri bir çox amillərdən asılıdır. Qəfildən yaranan yuxululuq – qeyri-adi hal deyil və həm biokimyəvi mexanizmlərlə, həm də həyat tərzi ilə bağlı ola bilər.

Əsas odur ki, bədənin siqnallarını düzgün anlayaq və qəhvədən şüurlu şəkildə istifadə edək, belə olduqda o, fayda verəcək, ziyan yox.