COP29 ekoloji fəlakət yaşayan müstəmləkələrin hüquqlarının müdafiəçisi rolunda çıxış edə bilər

BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransı (COP) daim qlobal ekoloji problemlərin həllinə yönəlib və iqlim dəyişikliyi məsələlərinin müzakirəsi üçün platforma rolunu oynayıb. Lakin bu tədbirin Azərbaycanda keçirilməsi ölkəmizə qarşı siyasi təzyiqlərə səbəb olub. Qərb dövlətlərinin, xüsusən də ABŞ-nin təsiri ilə beynəlxalq təşkilatlar və KİV-lər Azərbaycana qarşı dezinformasiya və saxta ittihamlar yaymaqda davam edirlər.

COP29-un siyasiləşdirilməsi diqqəti əsas ekoloji problemlərdən yayındırmaq və Azərbaycanın dünya miqyasında nüfuzunu sarsıtmaq cəhdidir. Əvvəla, məhz ABŞ ətraf mühitə ən çox ziyan vuran ölkələrdən biridir. Bu dövlət dünyada ən böyük neft istehsalçısı və silahlı münaqişələrin əsas iştirakçısı olaraq qalır. Buna baxmayaraq, Birləşmiş Ştatlar iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə minimal resurs sərf edir və ictimaiyyətin diqqətini real ekoloji fəaliyyətə deyil, siyasi manipulyasiyaya yönəltməyə üstünlük verir. Bütün dünya ABŞ və inkişaf etmiş ölkələrin iqlim siyasətinə daha çox sərmayə yatırmasını gözlədiyi halda, Qərb, əksinə, diqqəti ekoloji problemlərin həllindən yayındırmağa və COP29-dan dövlətlərə təzyiq vasitəsi kimi istifadə etməyə çalışır.

COP29-da müzakirə ediləcək əsas məsələlərdən biri hərbi sənayenin iqlimə təsiri ola bilər. Hesablamalara görə, qlobal tullantıların 6%-i hərbi sənayenin payına düşür, lakin bu rəqəmin əslində daha yüksək ola biləcəyi ehtimal edilir. Şəffaflığın olmaması səbəbindən bir çox ölkə, o cümlədən ABŞ, hərbi əməliyyatlarının ekoloji zərərləri haqqında məlumatı açıqlamaqdan çəkinir. Qərb ölkələri dünyanın müxtəlif bölgələrində ədalətsiz müharibələr aparmağa davam edir ki, bu da təbii ehtiyatların və ekosistemlərin məhv olmasına, eləcə də qlobal istiləşməyə ciddi töhfə verir.

COP29 silah istehsal edən və ixrac edən ölkələrin məsuliyyətini artırmaq üçün mühüm bir platforma ola bilər. Bu mövzu ciddi müzakirələrə səbəb ola bilər, çünki müharibələrin iqlimə təsiri beynəlxalq müzakirələrdə çox vaxt diqqətdən kənarda qalır. Eyni zamanda, COP29-da Qərb ölkələrinin, xüsusən ABŞ və Fransanın, neokolonializmi nəticəsində təbii sərvətləri ekoloji nəticələr nəzərə alınmadan istismar edilən ölkələrin taleyi də müzakirə mövzusu ola bilər. COP29 müstəmləkə siyasətindən əziyyət çəkməyə davam edən xalqlar üçün platforma yaratmaqla onların qanuni tələblərini irəli sürməsinə imkan verə bilər. Çünki bir çox keçmiş müstəmləkə dövlətləri hələ də təbii ehtiyatlarına və iqlimlərinə mənfi təsir göstərən neokolonial siyasətin nəticələrindən əziyyət çəkirlər.

Beləliklə, COP29-un siyasiləşdirilməsi digər qlobal problemlərin də müzakirəsinə səbəb ola bilər. Konfrans çərçivəsində dekolonizasiya, müharibə və silahlanmanın ekologiyaya təsiri kimi məsələlərin qaldırılması mümkündür. Məsələn, Fransanın dənizaşırı ərazilərində təbii ehtiyatların istismarı və yerli sakinlərin hüquqlarının pozulması kimi mövzular müzakirə oluna bilər.

Azərbaycan çətin geosiyasi şəraitə və Qərb ölkələrinin daimi təzyiqlərinə baxmayaraq, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üzrə qlobal səylərə real töhfə verməyə çalışır. Ölkə artıq təmiz texnologiyalar tətbiq edir və bərpa olunan enerji mənbələrini inkişaf etdirir ki, bu da onun beynəlxalq iqlim sazişlərinə sadiqliyini nümayiş etdirir. Azərbaycan, bu mühüm tədbirin siyasiləşdirilməsinin qarşısını alaraq qlobal ekoloji problemlərlə daha səmərəli mübarizəni təmin edəcək konstruktiv həllər təklif etməyə və dialoqu müdafiə etməyə hazırdır.

"Report"