Bakıda beynəlxalq onlayn taksi xidmətlərinə ehtiyac varmı?

Onlayn taksi xidmətləri Bakıda artıq bir neçə ildir ki, mövcuddur - bunlar həm tanınmış beynəlxalq brendlərdir (Uber və Bolt), həm də bazara nisbətən yeni daxil olmuş şirkətlərdir (Yango). Onların hamısı səfərlə bağlı təsəvvürləri dəyişdi: bəzi ölkələrdə bu, şəhərdə gediş-gəlişin ən populyar və rahat yoludur, lakin Azərbaycanda bəzən onlardan istifadə etməməklə bağlı çağırışlara rast gəlirik. Redaksiya məsələni araşdırmaq qərarına gəldi.

Azərbaycanda mobil tətbiqlərin yüklənməsinin sayına nəzər saldıqda ehtimal etmək olar ki, rəqabət sənayenin ümumi tərəqqisinə töhfə verə bilər. Bununla belə, sosial şəbəkələrdəki mesajlara görə, yerli oyunçuların beynəlxalq şirkətlərə düşmən münasibət bəslədiyi aydın görünür. Halbuki sağlam rəqabət iqtisadiyyatın və sənayenin inkişafı yolunda zəruri addımdır. Yerli oyunçular beynəlxalq xidmətləri boykot etməyə çağırmaqla və onların tənzimlənməsinin sərtləşdirilməsini istəməklə nəyə nail olurlar? Beynəlxalq onlayn taksi xidmətləri bazarı tərk edərsə, istifadəçilər və sürücülər bundan nə qazanacaqlar?

Əgər ölkə iqtisadiyyatının səviyyəsinə nəzər salsanız, onda onlayn xidmətlərin mümkün üstünlüklərindən biri odur ki, onlar kölgə bazarını azaldır və proseslərin şəffaflığı sayəsində dövlət bazarın bütün istifadəçiləri tərəfindən vergilərin ödənilməsi proseduruna nəzarət etmək imkanı əldə edir. Eyni zamanda, Azərbaycanda daşınma sektorunun tənzimlənməsi düşünülmüş olmalı, bazara fayda verməli, onun inkişafına mane olmamalıdır. Bu yaxınlarda Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi daşıma sahəsində yeni tənzimləmə tətbiq etmək niyyətində olduğunu açıqlayıb. Digər məsələlərlə yanaşı, o, yeni lisenziyalaşdırma prosedurunu, eləcə də tariflərin dövlət tərəfindən tənzimlənməsini təklif edir. Taksilərdə qeyri-bazar mexanizmləri çətin ki, sənayenin böyüməsinə və rəqabətədavamlı olmasına kömək etsin. Əksinə, sərt tənzimləmə bütövlükdə ölkədə qeyri-qanuni daşımaların artmasına, xidmətlərin keyfiyyətinin və daşımaların təhlükəsizliyinin aşağı düşməsinə səbəb ola bilər.

Onlayn taksi çağırmaq artıq adətə çevrilib. Bakı sakinlərinin çoxu etiraf edir ki, onlar üçün dispetçerə zəng etmək və ya küçədə sürücüləri tutmaqdansa, tətbiqdə bir-iki dəqiqəyə onlayn sifariş vermək daha rahatdır. Ətalətlə bu şəkildə taksi çağırsanız da, digər servis və xidmətlərdən sərfəli təklifləri və endirimləri qaçıra bilərsiniz. Belədə görünür kimsə rahatlıq üçün artıq pul ödəməyə hazırdır.

Onlayn xidmətlərin daha aydın üstünlüklərindən biri vaxta qənaətdir. Sürücü axtarış alqoritmləri sayəsində avtomobilin orta gözləmə müddəti beş dəqiqədən azdır. Bundan əlavə, səkidən əlinizlə taksi tutduğunuz zaman olduğu kimi kimisə razı salmaq və ya gediş haqqı ilə bağlı bazarlıq etmək lazım olmayacaq. Aralıq seçim, idarəetmə otağından sifariş verməkdir, lakin əvvəlcə zəng edib sonra sürücünün ünvana təyin edilməsini gözləmək hər kəs üçün rahat deyil.

Taksidə gediş təhlükəsizliyi texnologiyaları da bütün dünyada sənayenin inkişafında böyük rol oynayır. Azərbaycanda da bu istiqamətdə irəliləyişlər var, amma hamının bundan xəbəri yoxdur. Məsələn, Uber-də sürücü çox uzun müddət maşın sürürsə, sadəcə olaraq sifarişlərə girişi məhdudlaşdırırlar. Yeni Yango proqramında isə sərnişinlər yaxınlarına səfər üçün keçid, yəni link göndərə bilərlər. Həmçinin istənilən onlayn xidmətdə vaxt, marşrut, sürücü haqqında məlumatlar kimi detallar saxlanılır. Bu, təhlükəsizlik səviyyəsini artırır. Lakin göründüyü kimi, ölkədə xidmətlər bu istiqamətdə işi davam etdirməli və məsələn, qəzaların sayını azaltmaq, onların qarşısını almaq və xəbərdarlıq etmək üçün qərarlar qəbul etməlidirlər. Küçədə bir avtomobil tutsanız, istifadəçi öz təhlükəsi və riski ilə hərəkət edir - sizi kimin idarə etdiyini, onun sürücülük vəsiqəsi ilə işləyib işləmədiyini müəyyən etmək mümkün deyil. Mənfi nəticələr, qəza baş verdikdə isə iz axtarmaq və sığorta, təzminat tələb etmək demək olar ki, mümkün deyil.

Və təbii ki, hazırda bazarda olan xidmətlərin müxtəlifliyi yalnız istifadəçilərin xeyrinədir. Siz qiymətləri müqayisə edə və sizə ən uyğun olan proqramı seçə bilərsiniz: bir tətbiqdə qiyməti bəyənmirsinizsə, başqa birini seçirsiniz.

Tanınmış proqramlarla əməkdaşlıq edən sürücülər üçün də üstünlüklər var. Sifarişlərin paylanması alqoritmləri və səfərlər üçün sərfəli qiymətlər onlara daimi müştəri axınını təmin edir. Bu o deməkdir ki, praktiki olaraq boş vaxt yoxdur, bu da onların qazancını artırır.

Azad rəqabət onlara əməkdaşlıq üçün ən əlverişli şərtləri seçməyə imkan verir. Əgər nəyisə bəyənməsəniz, hər zaman başqa proqrama keçə və ya bir neçə xidməti uğurla birləşdirə bilərsiniz. Ancaq bəzi sürücülər üçün bu, mənfi cəhətdir - indi peşəyə daxil olmaq və iş və ya əlavə iş tapmaq daha asandır. Yəni, əvvəl sürücülər arasında rəqabət az idi və bu səbəbdən də daha az iş görməklə daha yüksək qiymətə razılaşmaq və daha çox qazanmaq mümkün idi.

Gördüyünüz kimi, beynəlxalq onlayn xidmətlərin fəaliyyətində, onların müxtəlifliyi və bazarda sərbəst inkişafında bir çox üstünlüklər var. Təbii ki, çatışmazlıqlar da yox deyil. Bəzi sosial media istifadəçilərinin çağırış etdiyi kimi, həqiqətən də ondan imtina etmək istəyirik? Aydındır ki, əgər siz beynəlxalq standartlara bərabər olan xidmətə sərmayə qoymağa hazır deyilsinizsə, o zaman ən asan yol tənqid etməkdir ki, xarici hər şey pisdir, bizimki isə yaxşıdır. Xidmət aşağı düşdükdə qiymət də aşağı olur və bu, ən sərfəli deyil, yeganə arqument mənşəyidir. Lakin hansı servis və xidmətlərdən istifadə etməyin daha yaxşı olduğunu istifadəçilər və sürücülər özləri seçməlidirlər. Hesab edirik ki, müxtəliflik hər kəs üçün faydalıdır, çünki o, servislərin rahatlamasına imkan vermir, onları sərfəli gedişlər və xidmətlər təklif etməklə istifadəçilər üçün, həm də yaxşı iş şəraiti və mümkün qədər çox gəlir vəd etməklə sürücülər üçün mübarizə aparmağa məcbur edir.