055 213 76 73
Son günlər Kür çayında su səviyyəsinin azalması və buna dair yayılmış fotolar sosial şəbəkələrdə geniş müzakirələrə səbəb olub. Könüllülər həyəcan siqnalı çalaraq, yaxın gələcəkdə şirin su mənbələrində yaranmış problemlərin gələcəkdə daha da artacağını bildirir. Qeyd olunub ki, ölkəmizdən də yan keçməyən qlobal istiləşmə səbəbindən iqlim dəyişir, buzlaqlar əriyir, yağışlar isə artıq mütəmadi yağmır, çayların su ehtiyatı daha da tükənir. Hətta lazımi tədbirlər görülməzsə, yaxın 30 ildə Kür çayının Xəzərə çatmamış quruyacağı bildirilir.
BAKU.WS qafqazinfo-ya istinadən xəbər verir ki, son zamanlarda istər bölgələrdə, istərsə də Bakı və Abşeron yarımadasında yaranmış içməli su ilə bağlı müraciətlərin sayında da xeyli artım var.
Mütəxəssislər də mətbuata açıqlamalarında içməli su ilə bağlı problemlərin yaşandığını təsdiqləyir. Sukanal ETLİ-nin direktor müavini, professor Fərda İmanov AzTV-nin efirində bildirib ki, 6 ildir, ölkəyə daxil olan su normadan xeyli aşağıdır:
“Əsas su mənbəyimiz Kür çayıdır. Araşdırmalarımız göstərir ki, 2014-cü ildən başlayaraq 6 ildir ki, bizim ərazimizdə quraqlıq mövcuddur.
Qıraqkəsəmənlidə bizim hidroloji monitorinq məntəqəmiz var. Onlardan aldığım son statistikaya əsasən, hesablamalar göstərir ki, Kürün Azərbaycana daxil olduğu yerdə su ehtiyatları son 6 ildə 25% azalıb. İkinci vacib su mənbəyimiz Qanıq çayıdır. Orada isə azalma 24,1%-dir. Araz çayında isə vəziyyət daha acınacaqlıdır: 60% su ehtiyatı azalıb”.
Fərda İmanov qeyd edib ki, sadalanan rəqəmlər ölkədə içməli su ilə bağlı yaranmış çətinliyin başlıca səbəbidir:
“Azərbaycanın müəyyən miqdarda su ehtiyatları var, ancaq beynəlxalq təsnifata görə, biz su ehtiyatları məhdud olan ölkələr sırasındayıq. Ölkənin su ehtiyatlarının təqribən 70%-i ölkədən kənarda formalaşır. Son statistikaya görə, su ehtiyatlarına görə 170 ölkə arasında 105-ci, daxildə formalaşan şirin su ehtiyatlarına görə 140-cı yerdəyik.
Anbarlarımızı doldura bilmirik. Mingəçevir su anbarı Cənubi Qafqazın ən böyük su anbarıdır. Hazırda su ehtiyatları o qədər azalıb ki, anbar özünün ehtiyatlarını çoxillik tənzimləmə qabiliyyətini itirib. Ona görə yox ki, anbar düzgün istismar olunmur, ona görə ki, su ehtiyatlarımız azalıb.
Bizi nə gözlədiyi ilə bağlı beynəlxalq proqnozlar da, təəssüf ki, ürəkaçan deyil. Regionumuz üçün atmosfer yağıntılarının getdikcə azalacağı proqnozlaşdırılır. Çıxış yolu olaraq, biz reallıqla barışmalıyıq və ən əsası qənaətdir”.
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Torpaqdan istifadəyə nəzarət şöbəsinin nümayəndəsi Firudin Tağıyev yaranmış vəziyyətlə bağlı qeyd edib ki, kənd təsərrüfatı bu gün sudan istifadə edən ən böyük istehlakçı qrupdur: “Hazırda suvarma sistemlərimizin əksəriyyəti köhnədir və bununla yanaşı yanlış suvarma formaları istifadə olunur. Nazirlik olaraq fermerlərə daim innovativ sistemlərə keçilməsi tövsiyə edilir. Bu zaman suya 2-2,5 dəfə qənaət etmək mümkündür”.
“Azərsu” ASC-nin mətbuat xidmətinin rəhbəri Anar Cəbrayıllı Kür çayında suyun səviyyəsinin azalmasının içməli su ehtiyatlarına təsiri ilə bağlı “Qafqazinfo”ya açıqlamasında bildirib ki, hazırda Nefçala kəndlərinə su vermək üçün orada yerləşən modul tipli qurğulara maşınlarla su daşınılır, daha sonra nasoslarla bulaqlara vurulur:
“Ancaq Saatlı və Sabirabadda 13 modul tipli qurğu var və onlar suvarma kanallarından suyu götürüb təmizləyərək əhaliyə verir. Hazırda mənbədə su olmadığı üçün bu qurğular da fəaliyyətini dayandırıb. Hazırda həmin qurğular işləmir və insanlara içməli su vermir”.
Qurumun sözçüsü son zamanlar Bakı və Abşeron yarımadasında yaranmış içməli su ilə bağlı çətinliklərə belə münasibət bildirib:
“Qış aylarında Abşeron yarımadasına saniyə 11 min kub metr su veririk, heç bir problem olmur. Yayda bu rəqəmi 17-18-ə qaldırsaq da, yetmir. Çünki yayda insanlar içməli sudan daha çox suvarma məqsədilə istifadə edir.
Bizim sonuncu Kürdə sugötürmələrlə bağlı problemimiz yarandığı zaman su problemi, əsasən, Saray qəsəbəsi, Binəqədi kəndi, Masazırın bir hissəsi, Sabunçu, Xəzər rayonunun bir sıra ərazisində yarandı. Artıq bu, onu göstərdi ki, sudan istifadədə böyük israfçılığa yol verilir. Az qala yalvarıram ki, sudan qənaətlə istifadə edin.
İnsanlarımız sudan istifadə etməsin demirik. Qazonu da sulamaq olar. Ancaq doğru suvarma sistemlərindən istifadə etsinlər. Parklarımızda bağbanlar şlanqı qoyub gedir, görürük ki, su elə yol qırağı ilə axır.
Bu gün şəhərin şərq hissəsində ən böyük problemimiz infrastrukturdur. Həmin ərazilərdə şəbəkələrin yarıdan çoxu fərdi qaydada, məsələn, hər kəsin qonşusundan su götürmək yolu ilə həyata keçirilib. Mərkəzləşdirilmiş şəbəkə qurulmadığından orada itkilərimiz də çoxdur. Biz magistral xəttimizi tam təzyiqlə yükləyirik, ancaq həmin insanlara su gedib çatmır. Niyə? Çünki əvvəl orada 200 qonşu var idi, bir neçə il ərzində 200 ev də tikilib və artıq su tələbatı ödəmir”.
A. Cabrayıllı onu da qeyd edib ki, sözügedən məsələnin həlli üçün “Azərsu” ASC-nin təklifləri var və gələcəkdə Bakı şəhərinin şərq hissəsini su ilə təmin etmək üçün Ceyranbatandan Zirə istiqamətinə üçüncü magistral kəmərin çəkilməsi vacib hesab edilir. Bundan başqa, dövlət büdcəsi hesabına infrastrukturun qurulması da planlaşdırılır:
“Masazır qəsəbəsinə verdiyimiz suyun maksimum 25-30 faizini sata bilirik. Çünki orada sayğacsız abonentlər də var. Hətta sayğacı olan imkanlı abonentlərimiz arasında qeyri-qanuni ikinci bir xətt çəkənlər də var. Bizdə inzibati tədbirlər də bir qədər çətindir. Gərək həmin qeyri-qanuni xətləri tapmaq üçün asfaltları qazaq, bu da bizim işimizi çətinləşdirir.
Elə abonentlər var ki, su xətti qurulmamışdan öncə aya 60 manat verib su alırdı. Bugünkü gündə sayğaca əsasən 10-15 manat pulu ödəmək istəmir”.